Anoreksja czyli chorobliwy lęk przed przytyciem, to zaburzenie o podłożu psychologicznym powiązane z niebezpiecznymi zaburzeniami odżywiania. Czym jest anoreksja, jakie są jej objawy i potencjalne skutki?
Anoreksja – co to takiego?
Anoreksja często jest nazywana również jadłowstrętem psychicznym. Nazwa ta ma swoje wytłumaczenie w fakcie, iż osoba chora na anoreksję odczuwa silne napięcie i lęk na myśl o przybraniu na wadze wskutek spożywania pokarmów. Anorektyk wykazuje chorobliwą wręcz troskę o utrzymanie idealnie „szczupłej” sylwetki bez grama zbędnego tłuszczu. Te starania często przyjmują bardzo rygorystyczne, a niekiedy wręcz niebezpieczne dla zdrowia i życia formy, takie jak wysiłek fizyczny ponad własne możliwości, stosowanie lewatywy, środków przeczyszczających i wspomagających odchudzanie, prowokowanie wymiotów. Podstaw anoreksji należy upatrywać w skomplikowanych zaburzeniach psychoemocjonalnych. Strach przed przytyciem to w wielu przypadkach zaledwie wierzchołek góry lodowej. Głębsza analiza niejednokrotnie wskazuje, że problem tkwi w niewłaściwej, zbyt krytycznej samoocenie lub zaniżonym poczuciu własnej wartości. Anoreksja jako umiejętność odmawiania spożywania pokarmów, często jest również błędnym rozumieniem pojęcia samokontroli i władzy nad swoim ciałem.
Jak rozpoznać anoreksję?
Aby rozpoznać anoreksję należy wnikliwie przyjrzeć się zachowaniom i nawykom żywieniowym konkretnej osoby. Wielu anorektyków po prostu stanowczo odmawia zjedzenia posiłku i nikt nie jest w stanie zmienić ich decyzji. Często dzieje się jednak zupełnie inaczej – chora osoba wykazuje nadmierne, niezdrowe zaciekawienie jedzeniem, zainteresowanie jego składem, wartościami odżywczymi itp. W każdym przypadku istnieje natomiast jedna wspólna cecha – ogromny strach przed przytyciem, któremu towarzyszą huśtawki emocjonalne, alienacja i rezygnacja z życia towarzyskiego oraz apatia, a nierzadko także myśli samobójcze. Wymienione zmiany w zachowaniu i długotrwałe pogorszenie nastroju mogą wskazywać na anoreksję. Aby potwierdzić lub zdementować podejrzenie o tym schorzeniu, należy również zwrócić uwagę na pewne fizyczne symptomy. Wśród fizycznych oznak znamionujących anoreksję znajdują się:
– bardzo duży spadek masy ciała,
– apatia, ustawiczne zmęczenie i zaburzenia snu,
– nadwrażliwość na zimno,
– znaczne przerzedzenie i osłabienie włosów,
– zawroty głowy, a często także omdlenia,
– zasinienie palców,
– delikatne owłosienie (meszek) całego ciała,
– arytmia,
– obniżenie ciśnienia tętniczego,
– morfologia krwi wykazująca poważne odstępstwa od normy.
Kto jest narażony na anoreksję?
Anoreksja to zaburzenie, które może dotknąć każdego, bez względu na płeć czy wiek. Badania i obserwacje wykazują jednak, że anoreksja najczęściej występuje u kobiet wchodzących w okres dorastania. Zaburzenia łaknienia połączone są wówczas z huśtawką hormonalną i emocjonalną typową dla wieku pokwitania. Anoreksja to problem, z którym nierzadko zmagają się także osoby dojrzałe (kobiety i mężczyźni), a coraz częściej dotyczy również dzieci.
Czy anoreksja może być niebezpieczna
Długotrwałe i natężone zaburzenia łaknienia mogą skutkować poważnymi chorobami i dysfunkcjami organów wewnętrznych i zrujnować gospodarkę hormonalną organizmu. Do najczęstszych komplikacji wynikających z anoreksji należą:
– zaburzenia pracy serca,
– choroby układu krążeniowego i pokarmowego,
– utrata równowagi hormonalnej i elektrolitowej,
– niedokrwistość,
– awitaminoza i niedobory minerałów (głównie potasu),
– nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek,
– osłabienie kości i zębów,
– trudności z zachowaniem stałej ciepłoty ciała,
– osłabienie odporności,
– problemy skórne (suchość, łuszczenie).
Jak leczyć anoreksję?
Anoreksja jest zaburzeniem trudnym do wyleczenia, ponieważ wymaga stałej współpracy lekarzy specjalistów z wielu dziedzin, a przede wszystkim szczerego zaangażowania osoby chorej. Aby leczyć anoreksję trzeba działać wielotorowo. Terapia polega na niwelowaniu wyniszczających skutków rażącego niedożywienia, wykształceniu zdrowych nawyków żywieniowych i równoczesnym odbudowaniu poczucia własnej wartości i rozwiązaniu problemów emocjonalnych. Nierzadko występuje konieczność leczenia zamkniętego w specjalistycznych ośrodkach.
Jak zapobiegać anoreksji?
Jedynym sposobem zapobiegania anoreksji jest uważna obserwacja zachowań i nawyków żywieniowych bliskich osób. Tylko wczesne wykrycie nieprawidłowości w tym zakresie pozwoli podjąć natychmiastowe działanie. Szalenie istotna jest szczera rozmowa, a także regularne potwierdzanie wartości i zalet bliskich, szczególnie nastolatków podatnych i żle znoszących krytykę i brak akceptacji.
