Astygmatyzm, czyli jedno z zaburzeń narządu wzroku, to problem, z którym boryka się nawet 30% ludzi. Choć brzmi poważnie, przyjmuje zazwyczaj niegroźną postać i nie sprawia trudności w trakcie leczenia. Czym dokładnie jest astygmatyzm i jak się go pozbyć?
Astygmatyzm – co to takiego?
Astygmatyzm to wada wzroku spowodowana nieprawidłowościami w budowie gałki ocznej. Narząd wzroku u zdrowych ludzi ma kształt kuli, w której łatwo określić środek i oś. To właśnie oś gałki oczna jest kluczowa w przypadku astygmatyzmu. W prawidłowo zbudowanym oku rogówka i siatkówka są umiejscowione symetrycznie w stosunku do osi, dzięki czemu światło wychwytywane przez oko jest równomiernie załamywane i rozprowadzane, a następnie przetwarzane w wyraźny obraz. Z kolei w przypadku osób cierpiących na astygmatyzm, gałka oczna przyjmuje kształt dna łyżki albo piłki futbolowej. Brakuje symetrii, przez co załamujące się światło rozprasza się nierównomiernie i tworzy niewyraźny, rozmyty obraz.
Jak rozpoznać astygmatyzm?
Schorzenie charakteryzuje się tym, że obraz odbierany przez oko jest ciągle rozmyty i zamazany, jakby oglądany przez mgłę i pozbawiony konturów. Osoba dotknięta astygmatyzmem ma trudności z odróżnieniem szczegółów. Istotne jest, że w przypadku astygmatyzmu nie ma znaczenia odległość obserwowanego przedmiotu – jest tak samo nieostry oglądany z bliska i z daleka. Symptomy wskazujące na astygmatyzm to między innymi ustawiczne zmęczenie i pieczenie oczu, potrzeba mrużenia powiek w celu poprawienia ostrości widzenia, silne i regularne bóle głowy. W rozpoznaniu astygmatyzmu u dzieci potrzebna jest dokładna obserwacja zachowań dziecka – trudności w czytaniu, ciągłe mrużenie i tarcie oczu mogą być pierwszymi objawami zaburzeń wzroku. O ocenę stany zdrowia narządu wzroku należy poprosić lekarza okulistę, który przy pomocy specjalistycznych urządzeń zbada dno oka i oceni poziom krzywizny rogówki w jej przedniej części.
Kto jest narażony na astygmatyzm?
Zdecydowana większość przypadków zachorowań na astygmatyzm dotyczy osób pochodzących z rodzin, w których wcześniej występowało już to schorzenie. Te same przyczyny mogą sugerować, że astygmatyzm jest chorobą dziedziczną i u wielu osób wadą wrodzoną. Ryzyko wystąpienia astygmatyzmu znacznie wzrasta u osób regularnie stosujących różnorodne elektronarzędzia wywołujące błyski i promieniowanie, bez zabezpieczenia oczu okularami ochronnymi. Wbrew przekonaniom i powszechnym opiniom, nie potwierdzono żadnymi badaniami, że zbyt długie przebywanie przy monitorze w małym oddaleniu, ani czytanie przy niedostatecznym oświetleniu mogą skutkować wystąpieniem albo pogłębieniem się astygmatyzmu.
Czy astygmatyzm może być niebezpieczny?
Astygmatyzm, czyli asymetria osi gałki ocznej nie jest schorzeniem zagrażającym życiu, jednak niekorygowany może przyczynić się do wielu przykrych dolegliwości. Wśród skutków ignorowanego astygmatyzmu należy wymienić uporczywe, nawracające i nasilające się bóle i zawroty głowy, narastające uczucie zmęczenia i pieczenia oczu, obniżenie koncentracji i pogłębiające się zaburzenia wzroku.
Jak leczyć astygmatyzm?
Stosowanie się do zaleceń okulisty oraz używanie okularów lub soczewek korekcyjnych to jedyna nieinwazyjna metoda leczenia astygmatyzmu. Bardziej radykalnym rozwiązaniem jest chirurgiczny zabieg refrakcyjny, polegający na skorygowaniu kształtu zewnętrznej części gałki ocznej za pomocą lasera.
Jak zapobiegać astygmatyzmowi?
Jeśli w rodzinie często zdarzają się przypadki zachorowań na atygmatyzm, można podejrzewać, że jest on zaburzeniem dziedzicznym, a zatem nie ma możliwości zapobiegnięcie jego występowania w kolejnych pokoleniach. Można natomiast ustrzec się przed astygmatyzmem spowodowanym mechanicznymi uszkodzeniami rogówki – najskuteczniejszą ochroną przed tego typu schorzeniem jest troska o bezpieczeństwo narządu wzroku, a więc stosowanie okularów i masek ochronnych.
