Gazometria, choć polega na pobraniu próbki krwi, znacznie różni się od popularnej morfologii. Czym jest gazometria i jak przebiega?
Gazometria – co to takiego?
Jest to badanie laboratoryjne, które polega na analizie próbki krwi, w celu weryfikacji nieprawidłowości dotyczących równowagi kwasowo-zasadowej (pH krwi), a także wymiany gazowej organizmu. Gazometria pozwala także kontrolować poziom i prężność tlenu oraz dwutlenku węgla we krwi, a ponadto umożliwia monitorować wydolność oddechową badanej osoby. Gdy wyniki gazometrii wykażą jakiekolwiek niepokojące odchyły od przyjętej normy, będzie można podjąć natychmiastowe leczenie i wszelkie stosowne środki zaradcze. Gazometria pozwoli również na bieżąco monitorować postępy konkretnej terapii (na przykład podczas leczenia zdiagnozowanej niewydolności oddechowej).
Kiedy robi się gazometrię?
Gazometria to badanie zlecane przeważnie osobom uskarżającym się na zaburzenia układu oddechowego, wentylacją ustrojową, niewydolnością nerek, cukrzycą i zaburzeniami krążenia. Jest to również badanie wykonywane pacjentom w stanie śpiączki, a także osobom z częściową i całkowitą utratą świadomości. Gazometria może być zlecona też w przypadku niewyjaśnionych zaburzeń i dysfunkcji organizmu oraz w stanach klinicznych niewiadomego pochodzenia.
Jak wygląda badanie?
Gazometria wymaga pobrania próbki krwi bezpośrednio z tętnicy, co dla personelu medycznego jest zadaniem niełatwym, a dla pacjenta – dość nieprzyjemnym i bolesnym. Krew pobiera się podobnie jak w przypadku morfologii (przez igłę do probówki), z tą różnicą, że wkłucia dokonuje się w okolicy nadgarstka, do tętnicy promieniowej. Pacjent w stabilnej pozycji siedzącej może zdecydować, z której ręki ma być pobrana krew, jednak to personel medyczny podejmuje ostateczną decyzję na podstawie sprawdzenia ukrwienia obu dłoni. Następnie na ramieniu zaciska się stazę zapobiegającą cofaniu się krwi do żyły, dezynfekuje się miejsce wkłucia i wprowadza igłę do tętnicy. Krew spływa przez igłę do probówki. Gdy w probówce jest już wystarczająca ilość krwi,, delikatnie wyciąga się igłę, a miejsce ukłucia mocno przyciska sterylnym opatrunkiem, by uniknąć pojawienia się krwiaka.
Może się również zdarzyć, że podczas gazometrii dostęp do tętnicy jest niemożliwy, albo pacjent nie jest w stanie znieść bólu. W takich sytuacjach można pobrać krew włośniczkową arterializowaną z płatka ucha, albo z opuszka palca. Pobranie wygląda tak samo – miejsce wkłucia jest odkażane, następnie wprowadza się igłę i pobiera próbkę krwi do specjalnej, heparynizowanej strzykawki (a nie do probówki), którą należy później hermetycznie zamknąć, by odciąć dopływ powietrza do krwi.
O czym pamiętać?
W przypadku gazometrii nie ma szczególnie obostrzonych zasad postępowania, ani sztywnych reguł, których trzeba przestrzegać. Wyjątek stanowią osoby poddawane terapii tlenowej – przez minimum 20 minut przed gazometrią stężenie tlenu we krwi powinno być na równym poziomie. Badanie nie musi być wykonywane na czczo. W dniu badania i w dniu wcześniejszym, lepiej jednak zrezygnować ze spożywania napojów alkoholowych i nadmiernego wysiłku fizycznego.
