Nadczynność tarczycy to nieprawidłowe funkcjonowanie gruczołu i nadmierna ilość wyprodukowanych hormonów. Czym jest nadczynność tarczycy, jak się ją leczy i z czym wiąże się to schorzenie?
Nadczynność tarczycy – co to takiego?
Gdy gruczoł tarczycy działa na zwiększonych obrotach, zaczyna produkować nadmierną ilość hormonów, z którymi organizm nie jest w stanie sobie poradzić – właśnie w takiej sytuacji mówimy o nadczynności tarczycy. O prawidłowej pracy tarczycy decyduje przysadka mózgowa oraz podwzgórze. W podwzgórzu wytwarzany jest TRH – tyreoliberyna, czyli hormon, który motywuje pracę przysadki mózgowej i produkcję TSH – tyreotropiny. Ten hormon z kolei jest odpowiedzialny za pobudzanie i regulowanie pracy tarczycy. Nadmierna aktywność któregoś z tych trzech gruczołów wiąże się z nadmierną produkcją hormonów, czyli z nadczynnością tarczycy.
Jak rozpoznać nadczynność tarczycy?
Nadmiar hormonów wyprodukowanych przez tarczycę powoduje liczne zaburzenia, a wśród nich należy wymienić: nagła utrata wagi (przy wzmożonym apetycie), arytmia i palpitacje serca, rozdrażnienie i nerwowość, uczucie niepokoju, zaburzenia widzenia, osłabienie mięśni i drżenie rąk, trudności w zasypianiu, wzmożona potliwość i drażliwość na ciepło, osłabienie i łamliwość włosów, podatność na krwiaki i zasinienia skóry, częste, luźne wypróżnienia, zaburzenia cyklu menstruacyjnego (niewielki, krótkotrwałe krwawienie). Te niepokojące symptomy ymogą oznaczać nadczynność tarczycy i należy je niezwłocznie skonsultować z lekarzem, który zleci badania krwi, a w niektórych przypadkach także ultrasonografię tarczycy.
Kto jest narażony na nadczynność tarczycy?
Nadmierna produkcja hormonu tarczycy to problem który znacznie (aż dziesięciokrotnie) częściej dotyka kobiet. Zaburzenie to nierzadko występuje również u dzieci. Wśród przyczyn wystąpienia nadczynności tarczycy należy wymienić zapalenie i guzki tarczycy, a także chorobę Gravesa-Basedowa.
Czy nadczynność tarczycy może być groźna?
Niezdiagnozowana i nieleczona nadczynność tarczycy prowadzi do nasilenia nieprzyjemnych objawów, a w konsekwencji do innych, znacznie groźniejszych powikłań. Prawdopodobne powikłania występujące na skutek nadmiernej aktywności tarczycy to problemy skórne (zaczerwienione, obrzmiałe łydki i stopy), schorzenia oczu (wybrzuszenie, światłowstręt, obrzęk, niewyraźny, rozmyty lub podwójny obraz), choroby serca (niewydolność, migotanie przedsionków, przyspieszony rytm), wysoka gorączka, silne pobudzenie, majaczenie (tzw. przełom tarczycowy).
Jak leczyć nadczynność tarczycy?
Obniżenie poziomu hormonów tarczycy i wyregulowanie jej pracy osiąga się poprzez odpowiednie dobrane leczenie farmakologiczne. Tylko lekarz może zdecydować, jaki sposób leczenia zastosować w indywidualnych przypadkach. Wśród najczęściej podejmowanych metod należy wymienić obkurczenie tarczycy i zredukowanie ilości wytwarzanych przez nią hormonów poprzez podanie radioaktywnego jodu. Dawkowanie dostosowane jest do danego pacjenta na podstawie szczegółowych badań. Kolejnym, radykalnym sposobem leczenia nadczynności tarczycy jest usunięcie fragmentu, a niekiedy nawet całego gruczołu w wyniku zabiegu chirurgicznego. Bez względu na rodzaj leczenia, istotne jest przestrzeganie odpowiedniej diety ubogiej w jod.
Jak zapobiegać nadczynności tarczycy?
Ograniczenie spożycia jodu i unikanie nadmiernie stresujących sytuacji to dotychczas jedyne metody minimalizujące ryzyko zachorowania na nadczynność tarczycy. Przestrzeganie tych zasad, a także regularne badanie kontrolne, są szczególnie ważne, gdy w rodzinie zdarzały się przypadki zachorowań.
