Ospa wietrzna, czyli obowiązkowy punkt na liście chorób, przez które wszyscy przechodzą. To zakaźna choroba wieku dziecięcego, występująca równie często, jak różyczka czy świnka. Czym jest ospa wietrzna, jak ją rozpoznać i leczyć?
Ospa wietrzna – co to takiego?
Ospa wietrzna to zespół objawów przypominających początkowe stadium grypy, któremu towarzyszy wyjątkowo swędząca wysypka. Jest to choroba zakaźna, za którą odpowiada varicella-zoster (VZV), czyli wirus przenoszony drogą kropelkową. Zmiany skórne towarzyszące ospie wietrznej są uciążliwe i nieprzyjemne, a dodatkowo często pozostawiają po sobie trwały ślad pod postacią nieestetycznych blizn. Ospa wietrzna jest chorobą wieku dziecięcego, i jako taka ma zazwyczaj łagodny przebieg. Powikłania mogą wystąpić, gdy na ospę zachoruje osoba dorosła, zaś szczególnie niebezpieczna może być dla kobiet w ciąży.
Jak rozpoznać ospę wietrzną?
Ospa wietrzna ma takie same objawy w przypadku dzieci i dorosłych, jednak nasilenie symptomów u dorosłych jest znacznie większe, przez co choroba przebiega zdecydowanie ciężej. Osoba zarażona wirusem VZV uskarża się na ogólne osłabienie i rozbicie, bóle głowy, mięśni i stawów, brak apetytu i gorączkę (do 39°C). Najbardziej charakterystycznym, a zarazem jedynym widocznym objawem ospy wietrznej jest wysypka przyjmująca najpierw formę czerwonych wypukłych plam, które z czasem zmieniają się w pęcherze wypełnione płynem ustrojowym. Bąble mają tendencję do samoistnego pękania, co skutkuje powstaniem niewielkich ran, które często pozostawiają blizny. Zmiany skórne pojawiają się najpierw na skórze głowy i twarzy, by w dalszej kolejności rozprzestrzenić się na resztę ciała – tułów i kończyny. W skrajnych przypadkach wysypka atakuje również błonę śluzową gardła, okolice oczu, a także pochwę, cewkę moczową i odbyt. Plamy i pęcherze towarzyszące ospie wietrznej ustępują samoistnie zazwyczaj po około 10 dniach.
Kto może zachorować na ospę wietrzną?
Ospa wietrzna to choroba typowa dla okresu dziecięcego, najczęściej dotyka dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Wysoki odsetek zachorowań odnotowuje się również wśród osób pracujących z dziećmi (przedszkola, szkoły). Pocieszające jest, że wirus ospy wietrznej atakuje z reguły tylko raz, a po przejściu choroby nabywa się na niego odporności. Zatem na ospę wietrzną choruje się jednorazowo, jednak wirus VZV na zawsze pozostaje w organizmie i przez całe życie jest nieaktywny, więc niegroźny. Ten stan rzeczy zmienia się to dopiero w starszym wieku – wówczas VZV często jest przyczyną półpaśca.
Czy ospa wietrzna może być niebezpieczna?
Choroba znacznie osłabia organizm, a towarzysząca jej wysypka często pozostawia ślady w postaci blizn. W skrajnych przypadkach u osób chorych na ospę wietrzną może dojść do infekcji bakteryjnych skóry, kości i stawów, zapalenia mózgu lub sepsy. Ospa wietrzna może być bardzo niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Wirus VZV może poważnie i trwale uszkodzić płód i spowodować liczne powikłania i problemy zdrowotne nienarodzonego dziecka.
Jak leczyć ospę wietrzną?
Przyjmowanie środków farmakologicznych podczas ospy wietrznej ogranicza się do leczenia objawowego, minimalizującego ból i swędzenie oraz zbijającego stan gorączkowy. Istotne jest, by pomimo uciążliwego swędzenia, unikać drapania zmian skórnych, by w ten sposób ograniczyć prawdopodobieństwo podrażnienia skóry i powstania blizn. Niewskazane jest również przyjmowania leków zawierających kwas acetylosalicylowy (popularna aspiryna). Ten składnik podczas ospy wietrznej może doprowadzić do poważnej choroby metabolicznej (zespół Reye’a), skutkującej zaburzeniami pracy mózgu i wątroby, a nawet śmiercią.
Jak zapobiegać ospie wietrznej?
Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania ciężkim powikłaniom pochorobowym i łagodzenia przebiegu choroby jest szczepionka. Obecność przeciwciał w organizmie nie ochroni przed zachorowaniem, ale sprawi, że ospa wietrzna przyjmie łagodniejszą postać.
