Nauki ekonomiczne zawierają także różnorodne teorie funkcjonowania oraz rozwoju gospodarczego danego kraju. Poszczególni naukowcy dokonują samodzielnych analiz, o które opierają prezentowane stanowiska. Owe tendencje nazywamy paradygmatami ekonomicznymi. Większość takich paradygmatów nie wnosi znacznych zmian w kształtowanie się gospodarki. Ulegają one szybko przedawnieniu, gdyż rynek gospodarczy charakteryzuje się znacznym stopniem dynamizmu oraz zmienności. Na szczególne zainteresowanie zasługują dwa paradygmaty. Ekonomia rozwija teorie keynesowską oraz neoklasyczną. Pierwsza z nich uznaje za zasadne ingerowanie państwa w zakres funkcjonowania gospodarczego. Taka kontrola jednostek nadrzędnych zapewni optymalny rozwój procesów gospodarczych oraz zapewnienie jak największego poziomu stabilizacji gospodarczej. Przeciwstawną teorią jest założenie neoklasyczne. Odmawia ono prawa instytucjom państwowym do ingerowania w relacje rynkowe. Swoboda gospodarcza jest jedynym sposobem zapewnienie odpowiedniego funkcjonowania danej gospodarki.
